5 tips voor een verantwoorde energietransitie

“De overstap naar hernieuwbare energiebronnen moet ook rechtvaardig zijn”, zegt Judith Sanders, Duurzaam Beleggingsstrateeg bij ABN AMRO, “met het oog op mens, milieu én samenleving.” Zo zijn windturbines en accu’s vaak een onmisbare component in de energietransitie, maar de productie ervan gaat vaak gepaard met schendingen van mensenrechten en milieuschade in ontwikkelingslanden. 

Veel grondstoffen – zoals koper, kobalt en lithium – worden namelijk nog altijd onder zeer slechte arbeidsomstandigheden gewonnen. Werknemers werken onbeschermd met chemicaliën en onder gevaarlijke werkomstandigheden in onstabiele mijnbouwtunnels. En dan zwijgen we nog over de vele kinderarbeid bij de winning. Of hoe die de leefomgeving van de lokale bevolking bedreigt. Zo vervuilt koperwinning de grond, het water en de lucht in Zambiaanse dorpen. Hoe jij de energietransitie rechtvaardiger kan maken?

Kies voor financiële ESG-producten en -diensten (waarbij ESG staat voor Environment, Social en Governance). Die houden nadrukkelijk rekening met de gevolgen van de bedrijfsvoering voor milieu, mens en maatschappij. Zo beleggen we met ons ESG-aanbod niet meer in mijnbouwbedrijven. 

Ja, we hebben grondstoffen nodig voor de energietransitie. Maar de overstap naar hernieuwbare energiebronnen moet rechtvaardig gebeuren. We willen de economie vergroenen op een manier die voor alle betrokkenen eerlijk en zo rechtvaardig mogelijk is, met fatsoenlijke werkomstandigheden. 

Zelf helpen we de mensenrechten beschermen door duidelijke keuzes te maken in onze beleggingsportefeuilles en internationale afspraken voor duurzaamheidsstandaarden te ondertekenen. Bekende voorbeelden zijn de United Nations Guiding Principles on Business and Human Rights (UNGP) en de United Nations Principles for Responsible Investments (UNPRI).

Ook spreken we bedrijven aan op hun verantwoordelijkheden rond verduurzaming. Zij moeten zich niet alleen verantwoordelijk voelen voor de verduurzaming van de eigen productie, maar ook voor de niet-duurzame processen in de rest van de keten. Een typisch voorbeeld zijn de mensenrechten van werknemers bij leveranciers. 

Gelukkig zien we op dat vlak wel vooruitgang. Zo laten almaar meer mijnbouwbedrijven zich toetsen aan de hand van internationale duurzaamheidsstandaarden. Een voorbeeld is de vrijwillige duurzaamheidsnorm IRMA (Initiative for Responsible Mining Assurance). Volkswagen, Ford en Polestar maken bij de productie van hun elektrische automodellen dan weer gebruik van blockchain-technologie, om de herkomst van het gebruikte kobalt te traceren. Deze autoproducenten gebruiken alleen kobalt dat zo duurzaam mogelijk gewonnen is. En energiebedrijven als Vattenfall helpen klanten met een klein inkomen om hun woning te isoleren. Zo voorkomen ze energiearmoede.

Ook al nemen steeds meer bedrijven hun verantwoordelijkheid, er moet nog veel gebeuren. Daarom is het belangrijk dat ondernemingen met elkaar in gesprek (blijven) gaan. Dit engagement is een belangrijk instrument om verder te verduurzamen. 

Als bank gebruiken we diverse bronnen om de maatschappelijke prestaties van bedrijven te beoordelen. Per sector bekijken we welke maatschappelijke criteria relevant zijn. Op welke manier beschermen ondernemingen bijvoorbeeld de mensenrechten in de keten? Hoe verduurzamen ze hun productieprocessen? We verwachten dat ze hier actie voor ondernemen. En dat ze daarbij blijven zoeken naar betere oplossingen, tot ze de beste gevonden hebben.

De overstap naar energie uit hernieuwbare bronnen is goed, maar je grondstoffen- en energieverbruik beperken is nog beter. Wanneer onze analisten duurzame beleggingen beoordelen, hebben bedrijven die bijdragen aan de energietransitie, efficiënt energie gebruiken én zuinig omgaan met grondstoffen een streepje voor. De hoeveelheid beschikbare materialen is immers niet oneindig. Er komt een moment waarop er simpelweg niet genoeg in de grond zit om aan de enorme vraag te voldoen. Dat zou de energietransitie ernstig vertragen en dat wil iedereen – ondernemingen én beleggers – voorkomen. Elke kilo grondstof die we dus kunnen hergebruiken, telt.