Uw bedrijfsoverdracht plannen: een handige checklist

Samengevat

• Hebt u al een plan voor uw bedrijfsoverdracht?

Laten we beginnen bij het begin: wat is een familiebedrijf? In België bestaat er niet één officiële definitie en familiebedrijven komen in alle vormen en maten voor. Kenmerkend is echter de sterke band tussen de oprichter en het bedrijf.

Die emotionele connectie tussen de manager en het familiebedrijf is nu net wat de bedrijfsoverdracht complexer maakt. Uw bedrijf is immers deel van wie u bent. De eerste stap bij het plannen van een bedrijfsoverdracht is daarom het emotionele aspect. Bent u klaar om uw bedrijf over te dragen? Zodra u dit zeker weet, kan u beginnen met het uitdenken van de manier waarop uw bedrijf zal worden overgedragen aan de volgende generatie.

Bij het plannen van de bedrijfsopvolging loopt u vervolgens tegen verschillende praktische zaken aan. Wie wordt bijvoorbeeld de bedrijfsopvolger? Overweegt u een verkoop aan een derde? Wat neemt die over? Is de opvolger emotioneel al klaar om het familiebedrijf over te nemen? Hoe ziet de voorbereiding op de bedrijfsopvolging eruit? Maar ook: wat zijn uw eigen doelstellingen? Blijft u zelf betrokken bij het bedrijf? In welke mate wenst u de controle te behouden? En voor hoelang? 

Heeft u meer dan een kind? Hoe kan u dan best rekening houden met de andere kinderen? Krijgen alle kinderen aandelen? Gaan alle kinderen, nadat zij aandelen hebben gekregen, zich dan ook allemaal met het beleid van het bedrijf bemoeien? Of laten ze dat over aan één of twee van de broers en zussen die het bedrijf kúnnen leiden? En wat als er al kleinkinderen zijn? Hoe voorkomt u dan bijvoorbeeld dat het zeggenschap versnipperd geraakt over te veel mensen?

Al deze zaken denkt u best van tevoren uit én legt u vast in een familiecharter, eventueel aangevuld met een aandeelhoudersovereenkomst. Goede afspraken maken immers goede vrienden.

Houd er wel rekening mee dat het nemen van al deze beslissingen en het opstellen van dit document enige tijd in beslag kunnen nemen. U gaat immers niet over één nacht ijs bij dergelijke beslissingen. Moet er naderhand nog iets gewijzigd worden? Dan moet elke familielid hiermee akkoord gaan, ook dit kan dus aardig wat tijd in beslag nemen.

Maak uw onderneming klaar voor een verkoop of overdracht. Zitten er persoonlijke bezittingen in uw familiebedrijf zoals een woning, uw rekening-courant of overtollige liquiditeiten? Dan is verstandig om deze voor de overdracht of verkoop uit het bedrijf te halen. Hier zijn eventueel kosten aan verbonden, maar het heeft niet noodzakelijk impact op de waarde van uw bedrijf. Voor de koper bieden uw persoonlijke bezittingen, uw rekening-courant of overtollige cash immers geen meerwaarde.

Verkoopt u uw bedrijf? Denk dan ook alvast na over wat u met het geld gaat doen. Een Private Banker kan u hierover adviseren.

U kan uw bedrijf gedurende uw leven schenken of verkopen, mocht u overlijden zonder iets vastgelegd te hebben, dan wordt het bedrijf in principe verdeeld onder de erfgenamen.

Bij schenking of bij erving van een ‘familiale vennootschap’ betaalt de begunstigde een belasting van 0 tot 7 procent, afhankelijk van de regio (Vlaanderen, Wallonië of Brussel). Het bedrijf moet dan nog wel minstens een paar jaar actief blijven. Hoeveel jaar varieert per regio, maar dit ligt gemiddeld tussen de drie en vijf jaar.

Het is belangrijk om bij deze voorwaarde stil te staan: mocht u onverwacht komen te overlijden, zijn uw erfgenamen dan in staat om het bedrijf voort te zetten?

Zijn de erfgenamen nog te jong om het bedrijf over te nemen? Dan kan een professional het management tijdelijk overnemen, maar het is wel belangrijk om dit tijdig te bespreken. Heeft u hier vragen over? Onze Wealth Planners geven u graag advies op maat van uw situatie.

Indien u meerdere kinderen heeft, dan kan u ook overwegen om het bedrijf aan hen te verkopen. Op deze manier bent u zeker dat geen van uw kinderen benadeeld wordt. Verkoop is natuurlijk ook interessant wanneer u denkt dat iemand van buiten uw familie een goede opvolger voor uw onderneming zou zijn. Bijvoorbeeld iemand die al jaren voor het bedrijf werkt of iemand met veel ervaring binnen uw sector.

De verkoop van aandelen van uw vennootschap, behorend tot uw privaat vermogen, waarbij een meerwaarde wordt gerealiseerd, is in principe niet belastbaar. Een belangrijke voorwaarde daarbij is dat de verkoop kadert binnen het “normale beheer van uw privévermogen”. Wat (ab)normaal is, is echter niet wettelijk gedefinieerd, maar als leidraad geldt het principe van de ‘goede huisvader’. Het hoeft dan niet te verbazen dat een dergelijke ‘feitenkwestie’ kan uitmonden in een discussie met de fiscus. Om dit te vermijden, kan het aangewezen zijn om voorafgaandelijk uw plannen af te toetsen met de rulingcommissie, des te meer indien u zou verkopen aan een familiale holding. Het grote verschilpunt indien u verkoopt (t.o.v. schenking) is dat u zal “cashen”, wat dan het zogeheten ‘appeltje voor de dorst is’, eens u op pensioen bent.

Elke familiebedrijf is anders, er bestaat dus niet één oplossing voor een succesvolle bedrijfsoverdracht. Elke overdracht is maatwerk, maar het begint altijd met duidelijke communicatie. Communicatie met uw familieleden, maar ook met deskundige sparringpartners zoals uw accountant, Private Banker of Wealth Planner.

Creëer op deze manier een zo objectief mogelijk helikopterperspectief van uw bedrijf, uw familie en derde partijen en analyseer alle mogelijkheden zodat u een oplossing vindt die aansluit bij uw noden en wensen. Evalueer tevens de fiscale impact van de diverse overdrachtscenario’s. Het overdragen van uw bedrijf is een emotionele beslissing, maar probeer rationeel te zijn.

Door tijdig na te denken over de overname van uw bedrijf weet iedereen waar hij/zij aan toe is. Iets waar niet alleen u, maar ook uw kinderen baat bij hebben.

1. Bent u er emotioneel klaar voor?
2. Leg afspraken vast in een familiecharter, eventueel aangevuld met een aandeelhoudersovereenkomst
3. Vraag een objectieve waardebepaling
4. Bereid uw onderneming voor op een overdracht (onttrekken van vastgoed voor privégebruik en/of overtollige liquiditeiten?)
5. Schenken of verkopen: onderzoek uw opties, evenals de fiscale impact.
6. Communiceer duidelijk doorheen het proces

Onze specialisten vermogensplanning van de dienst Wealth Solutions geven u graag meer uitleg tijdens een vrijblijvend kennismakingsgesprek.