Update Obligaties: risico's voor lange looptijden
De rente op Amerikaanse 10-jarige staatsobligaties heeft deze maand tot dusver zijn opmerkelijke daling voortgezet. De rente bevindt zich inmiddels net boven de 4%, fors lager dan het niveau van 4,8% dat begin dit jaar werd aangetikt. (Als de obligatierente daalt, stijgen de obligatiekoersen.)
Ook de rente op Europese staatsleningen daalde deze maand, maar veel minder sterk. De rente op 10-jarige Duitse staatsobligaties ligt nog altijd fors hoger dan de 2,35% van begin dit jaar.
De meeste beleggers verwachtten dat de Amerikaanse rente dit jaar zou stijgen en de Europese rente zou dalen. Maar het tegenovergestelde is gebeurd. De druk op de Amerikaanse centrale bank, de Federal Reserve (Fed), om volgende week te beginnen met renteverlagingen neemt toe. Ondertussen hebben beleidsmakers tijdens de vergadering van de Europese Centrale Bank (ECB) deze week bevestigd dat ze voorlopig klaar zijn met het verlagen van de rente, aangezien de inflatie onder controle lijkt te zijn.
De ECB maakt zich waarschijnlijk meer zorgen over de politieke en fiscale situatie in Frankrijk, waar deze week een nieuwe premier moest worden benoemd. Dit in een wanhopige poging om een politiek aanvaardbare begroting op te stellen – en Europa en beleggers ervan te overtuigen dat er een duurzaam pad wordt uitgestippeld voor de Franse overheidsfinanciën.
De markten bleven relatief kalm, aangezien verkiezingen op korte termijn nog steeds kunnen worden vermeden. Maar moeilijke keuzes kunnen niet voor altijd worden uitgesteld. Frankrijk is al heel lang ‘too big to fail’ – oftewel als Frankrijk bankroet zou gaan, zou de impact daarvan veel te groot te zijn. Daarnaast speelt nu ook een andere factor mee. Als kernmacht is Frankrijk van cruciaal belang als het gaat om de nucleaire veiligheid van Europa. Uiteindelijk zullen de ECB en Europa dus alles moeten doen wat nodig is om Frankrijk en de euro te redden, met inbegrip van de uitgifte van euro-obligaties.
De politieke druk op de Amerikaanse Federal Reserve neemt nog sneller toe – en meer rechtstreeks – dan de druk op de ECB. De economische activiteit in de VS vertraagt. En de inflatiecijfers die deze week werden gepubliceerd wezen op een gematigdere inflatieontwikkeling dan eerder werd gevreesd, in het licht van de importheffingen. President Donald Trump spant zich steeds meer in om zijn invloed op de Fed te vergroten, onder andere door begin volgend jaar verschillende regionale Fed-gouverneurs te benoemen. De eerste renteverlaging zal waarschijnlijk volgende week plaatsvinden. Maar een langdurigere verschuiving naar een soepeler monetair beleid verwachten we in 2026. Ondertussen maken beleggers zich steeds meer zorgen over de onafhankelijkheid van de Fed, gezien de pogingen tot inmenging vanuit het Witte Huis.
Centrale banken zijn wellicht bereid (of worden gedwongen) om de rente de komende jaren lager dan normaal te houden. Hierdoor heeft de rente op obligaties met een korte looptijd weinig ruimte om te stijgen. Maar de bezorgdheid over de inflatie op lange termijn en de houdbaarheid van overheidsschulden neemt toe. Daarom zullen beleggers waarschijnlijk een hogere risicopremie gaan eisen op langlopende obligaties. Ondertussen verkopen Nederlandse pensioenfondsen grote hoeveelheden obligaties met een zeer lange looptijd, in het kader van een nieuw pensioenstelsel dat wordt ingevoerd. De rentecurves, die het verschil weergeven tussen de rente op kortlopende en langlopende obligaties, zijn dit jaar al steiler geworden. Maar het kan nog veel steiler.
